Giá trị văn hóa và những khía cạnh tích cực trong đời sống tâm linh

Đời sống tâm linh là một hình thức đặc biệt của ý thức con người và ý thức xã hội.

Đã có những khuynh hướng sai lầm về vấn đề này: hoặc là tuyệt đối hoá vai trò của đời sống tâm linh, hoặc là đồng nhất đời sống tâm linh với chủ nghĩa duy tâm, với mê tín dị đoan. 

Theo tác giả, hướng đến thế giới tâm linh dường như là một nhu cầu trong đời sống tinh thần của con người, đồng thời là một trong những cách để con người sống lương thiện hơn, tốt đẹp hơn. Có thể nói, lọc bỏ những yếu tố có màu sắc thần bí và mê tín dị đoan, phần tinh tuý, trong sáng của đời sống tâm linh sẽ hiện ra, đó là những giá trị văn hoá đầy bản sắc và chứa đựng ý nghĩa nhân văn

Có hay không một thế giới tâm linh huyền bí với những phép nhiệm màu đầy quyến rũ?

Điều đó còn cần được nghiên cứu và tranh luận rất nhiều. Tuy nhiên, có thể khẳng định một cách chắc chắn rằng, không có bất kỳ một quốc gia, một dân tộc nào trên thế giới lại không có một đời sống tâm linh hết sức phong phú.

Đối với con người Việt Nam cũng vậy, trải qua bao thế kỷ thăng trầm, đời sống tâm linh của người Việt vẫn ẩn hiện đâu đó với những giá trị diệu kỳ. Không chỉ từ xa xưa, mà ngay cả trong thời đại ngày nay, thời đại của khoa học – công nghệ, thời đại của tri thức và văn minh, những vấn đề của thế giới tâm linh, của đời sống tâm linh vẫn tiếp tục tồn tại và phát triển, vẫn tiếp tục được đặt ra với không biết bao nhiêu bí ẩn, khêu gợi trí tò mò và cả những thách đố lớn lao đối với khoa học chân chính.

Những lý do nào khiến cho đời sống tâm linh tồn tại một cách lâu dài, bền bỉ như vậy? Chắc chắn là không phải chỉ bởi những hạn chế, những yếu kém trong nhận thức của con người. Nếu chỉ vì những lý do đơn giản, tầm thường, thì nhất định niềm tin của con người về thế giới siêu nhiên, về thế giới tâm linh sẽ không thể mãnh liệt và có sức sống lâu bền. Chúng ta không thể nhìn nhận đời sống tâm linh của con người một cách đơn giản, ngây thơ, không thể nhìn nhận bằng tư tưởng, quan điểm của chủ nghĩa duy vật tầm thường. Nói cách khác, chúng ta phải xem xét vấn đề này từ góc độ thế giới quan duy vật biện chứng.

Dù muốn hay không, chúng ta cũng phải thừa nhận một thực tế hiển nhiên là những vấn đề thuộc về đời sống tâm linh sẽ còn tồn tại rất lâu dài trong đời sống xã hội loài người. Đúng như Ph.Ăngghen đã khẳng định: “Vấn đề cơ bản lớn của mọi triết học, đặc biệt là của triết học hiện đại, là vấn đề quan hệ giữa tư duy và tồn tại”⁽¹⁾. Rõ ràng, chừng nào con người còn tư duy, chừng đó mối quan hệ giữa hai thế giới, thế giới vật chất và thế giới tinh thần vẫn còn tồn tại. Và, trong mối quan hệ này, những vấn đề thuộc về đời sống tâm linh sẽ không thể bị xóa bỏ một cách đơn giản trong một sớm một chiều bằng những tư tưởng chủ quan duy ý chí. Ngoài ra, sức sống của thế giới tâm linh còn xuất phát từ những khía cạnh mang ý nghĩa tích cực nội tại. Đó chính là những giá trị văn hoá sâu xa, ẩn chứa sau bức màn tâm linh sâu thẳm.